POKARMY WOLOTWÓRCZE A HASHIMOTO
Wiele osób z Hashimoto często otrzymuje porady żywieniowe od życzliwych osób, którym wydaje się, że wiedzą lepiej. Niestety, nie wszystko, co czytasz i słyszysz o wspieraniu tarczycy za pomocą odżywiania, jest prawdą - niektóre rekomendacje to po prostu mity, które mogą być szkodliwe lub nieskuteczne! Jeden szczególny mit głosi, że osoby z chorobami tarczycy nie powinny jeść goitrogenów. Goitrogeny są substancjami, które hamują tarczycę poprzez zakłócanie produkcji hormonów, co powoduje powiększenie tarczycy zwane wolem. Na pewno wszyscy o tym słyszeli? Jest to tylko częściowo prawdziwe, ponieważ nie wszystkie goitrogeny są stworzone jednakowo.
W tym artykule dowiesz się:
- Co to są substancje wolotwórcze (goitrogenne)?
- Które substancje są uważane za goitrogenne?
- Co to są warzywa krzyżowe i dlaczego są uważane za goitrogeny?
- Jak bezpiecznie jeść i przygotowywać warzywa goitrogenne?
- Dwa goitrogeny, których należy unikać za wszelką cenę
- Inne powody, dla których możesz nie tolerować pokarmów wolotwórczych i sposoby ich rozwiązywania
Goitrogeny
Pyszne i zdrowe warzywa należące do rodziny warzyw krzyżowych są pełne wartościowych składników odżywczych. Na przykład kapusta, brokuły, kalafior, jarmuż i rzepa pomagają zwiększyć detoksykację w wątrobie, co jest korzystne dla osób z chorobą autoimmunologiczną tarczycy i zaburzonymi szlakami detoksykacji wątroby.
Niestety warzywa te mają złą reputację, która pojawiła się w czasach kiedy niedoczynność tarczycy była w większości przypadków spowodowana niedoborem jodu.
Słowo goitrogen (czynnik wolotwórczy) powstało w 1950 roku i odnosiło się do pokarmów, które powodują wole (goiter), czyli powiększenie tarczycy. Jest to pojęcie o szerokim znaczeniu, bo za nim kryje się wiele substancji, które na drodze różnorodnych mechanizmów, zaburzają funkcję tarczycy. Do tych mechanizmów należą: zahamowanie wydzielania hormonów, zaburzenia na etapie ich produkcji, a także blokowanie absorpcji jodu.
Jako mechanizm kompensacyjny tarczyca powiększy się, aby przeciwdziałać zmniejszonej produkcji hormonów.
Pokarmy wolotwórcze
Kapusta właściwa chińska
Brasica genus (podobne do kapusty)
Brokuły
Kapusta brukselka
Kapusta
Olej rzepakowy
Maniok jadalny
Kalafior
Choy sum czyli kwitnąca kapusta chińska
Kapusta liściasta – collard greens
Chrzan
Jarmuż
Kalarepa
Mizuna
Kapusta sitowata
Brzoskwinie
Orzeszki ziemne
Gruszki
Rzodkiewka
Kapusta warzywna pastewna
Kapusta rzepak
Rapini (z rodziny brokułów)
Szpinak
Truskawki
Bataty
Brukiew
Rzepa
Tatasoi
Jak powstał mit o szkodliwości warzyw krzyżowych?
Warzywa wolotwórcze należą do substancji blokujących wchłanianie jodu. Warzywa kapustne były dużym problemem w latach 50. kiedy przeważała niedoczynność tarczycy spowodowana niedoborem jodu i wszystkie czynniki obniżające wchłanianie jodu pogarszały przebieg choroby.
Jakkolwiek po tym jak zaczęto dodawać jod do soli, w większości krajów, Hashimoto zostało najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy i jest odpowiedzialne za 90-97% jej przypadków w USA i krajach Europy.
Niedobór jodu rozpoznawany jest obecnie rzadko u osób z Hashimoto i dlatego też jedzenie pokarmów zawierających substancje wolotwórcze nie powinno zaburzać u nich funkcji tarczycy.
Badania wykazały, że zarówno nadmiar jak i niedobór jodu jest szkodliwy dla tarczycy. Podczas gdy niedobór jodu może powodować niedoczynność tarczycy z powodu braku materiałów budulcowych do produkcji hormonów tarczycy, jego nadmiar może również powodować niedoczynność tarczycy. Obecnie nadmiar jodu jest uznawany za czynnik ryzyka rozwoju Hashimoto! (W przypadku nadmiaru jodu nadmiar nadtlenku wodoru może powodować uszkodzenie oksydacyjne tarczycy.)
Z drugiej strony aby uzyskać efekt goitrogenny należałoby spożywać duże ilości tych warzyw. Zatem jedzenie warzyw krzyżowych (chyba że dana osoba jest na nie wrażliwa) jest całkowicie bezpieczne dla osób z Hashimoto i nie powinno wpływać na czynność tarczycy. Innymi słowy, niedobór jodu nie jest szeroko rozpowszechniony u osób z Hashimoto. Większość pacjentów z Hashimoto nie ma niedoboru jodu, więc mechanizm goitrogenny i poziomy glukozynolanów w tych zdrowych warzywach nie powinny stanowić problemu.
Uwaga: Proso należy do zbóż i często jest stosowane w chlebie bezglutenowym i produktach piekarniczych. Proso zawiera jednak również izoflawony, które hamują peroksydazę tarczycy (TPO) i powinny być unikane przez osoby z zaburzeniami tarczycy.
Jak bezpiecznie jeść i przygotowywać warzywa goitrogenne u osób z niedoborem jodu?
Osoby u których niedoczynność tarczycy spowodowana jest niedoborem jodu mogą spożywać warzywa kapustne pod warunkiem, że są one gotowane, gotowane na parze albo kiszone. Gotowanie czy kiszenie spowoduje inaktywację czynnika wolotwórczego.
Wyjątki: soja i rzepak
Chociaż generalnie nie zalecam unikania wolotwórczych warzyw krzyżowych, istnieją dwa produkty, które należy wyeliminować u osób z Hashimoto, a są to soja i rzepak. Soja jest goitrogenem, który blokuje aktywność enzymu TPO. Badanie przeprowadzone w 2006 r. wykazało, że spożywanie soi może zwiększyć zapotrzebowanie na hormony tarczycy u osób z niedoczynnością.
Ponadto na podstawie badań in vitro i na zwierzętach wykryto, że u osób z niskim wychwytem jodu lub upośledzoną czynnością tarczycy po spożyciu soi może się zwiększać ryzyko wystąpienia klinicznej niedoczynności tarczycy. Dlatego też zaleca się, aby osoby spożywające soję upewniły się, że spożycie jodu jest wystarczające. Jednak, jak wspomniałam powyżej, nadmiar jodu może zaostrzyć Hashimoto.
Dodatkowo soja może mieć również pośrednio szkodliwy wpływ na tarczycę. Soja jest często wysoko przetworzona, a soja amerykańska modyfikowana genetycznie. Niektórzy badacze uważają, że przetwarzanie i modyfikacja genetyczna mogą sprawić, że żywność będzie bardziej reaktywna. Nie mam żadnych konkretnych badań na poparcie tego twierdzenia, jednak białko sojowe jest powszechną substancją reaktywną, podobnie jak gluten i nabiał. W rzeczywistości jest to jedna z najczęstszych żywności nietolerowanych u osób z Hashimoto. Z tego powodu osoby z niedoczynnością tarczycy i Hashimoto powinny wyeliminować soję z diety. Często obserwuję osoby, u których występuje lęk i podwyższony poziom przeciwciał przeciwko tarczycy z powodu spożywania soi! W 2015 roku przeprowadziłam ankietę wśród 2332 czytelników z Hashimoto. 63 procent stwierdziło, że poczuli się lepiej po wyeliminowaniu soi, a 34 procent zgłosiło zmniejszenie przeciwciał przeciwko tarczycy. Osobiście u mnie występował duży stopień nietolerancji soi.
Rzepak to kolejny goitrogen, którego należy unikać u wszystkich osób z Hashimoto, ponieważ jest wysoko przetworzony i pochodzi z genetycznie zmodyfikowanych upraw. Najczęstszym źródłem jego konsumpcji jest olej rzepakowy.
Czym można zastąpić soję i olej rzepakowy?
Aby zastąpić soję i olej rzepakowy, bardzo polecam olej kokosowy, który jest lepszą alternatywą zawierającą zdrowe tłuszcze. Poza tym olej kokosowy ma wiele innych zalet. Olej kokosowy jest przeciwdrobnoustrojowy, przeciwpasożytniczy, przeciwwirusowy i może pomóc w problemach z wagą. Polecam również oliwę z oliwek z pierwszego tłoczenia. Badania wykazały, że oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia obniża „zły” cholesterol, zmniejsza ryzyko chorób serca i udaru mózgu oraz może obniżać ciśnienie krwi. Może również zmniejszyć stan zapalny, umożliwia lepsze wchłanianie wapnia do kości i reguluje układ odpornościowy, ponieważ jest on pełen przeciwutleniaczy i polifenoli. Ponadto, jako zdrowy tłuszcz, pomaga utrzymać dłużej uczucie sytości po posiłkach.
Co jest przyczyną, że nie tolerujemy warzyw krzyżowych?
Warzywa goitrogenne, z wyjątkiem soi i rzepaku, są ogólnie bezpieczne do spożycia. Jednak niektóre osoby mogą nie tolerować pewnych warzyw krzyżowych, takich jak brokuły, ponieważ mogą prowadzić na wzdęć i gazów. Mogą być jednak inne powody, dla których ktoś może reagować na warzywa krzyżowe.
SIBO (przerost bakteryjny jelita cienkiego) i FODMAP
SIBO, czyli przerost bakteryjny jelita cienkiego występuje u około 50 procent osób z niedoczynnością tarczycy. Stan ten może wyzwalać przepuszczalność jelit i może być podstawową przyczyną lub czynnikiem zaostrzającym Hashimoto. Objawy SIBO mogą ulec pogorszeniu u osób spożywających pokarmy zawierające FODMAP (fermentowalne oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliole). Niektóre warzywa krzyżowe, takie jak kalafior, są zwykle uważane za pokarmy o wysokiej zawartości FODMAP, co oznacza, że mogą zawierać związki, które nie zawsze są łatwo przyswajalne przez wszystkich.
Jeśli SIBO nie zostanie wyeliminowane, dana osoba może być wrażliwa na wiele pokarmów, które spożywa.
Mutacja genu CBS i wrażliwość na siarkę
Niektóre osoby z Hashimoto mogą również reagować na siarkę, która naturalnie występuje w dużych ilościach w warzywach krzyżowych. Okazuje się, że osoby z mutacją genu CBS częściej mają wrażliwość na siarkę. W niektórych przypadkach toksyczność lub wrażliwość na siarkę może również występować u osób z nadmiarem rtęci w organizmie, a inni zgłaszali podobną reakcję po leczeniu DMSA lub dużymi dawkami N-acetylocysteiny. Objawy toksyczności siarki obejmują reakcje takie jak wysypka skórna, wypryski i suchość skóry po zjedzeniu pokarmów bogatych w siarkę, takich jak jajka i czosnek. Siarka wymaga określonych protokołów, aby wspomóc eliminację. Oto kilka wskazówek pomocnych w przypadku wrażliwości na siarkę:
- Uzupełnij maślan, molibden, B12, L-karnitynę i tiaminę
- Unikaj DMSA, ponieważ wiadomo, że prowadzi do wrażliwości na siarkę i może zaostrzyć ten stan
- Unikaj pokarmów bogatych w siarkę, takich jak jajka, czosnek, cebula i warzywa krzyżowe, a także suplementów zawierających siarkę, takich jak NAC, selen, glutation i kwas alfa-liponowy, przez 4 do 8 tygodni podczas usuwania nadmiaru siarki.
Podsumowanie
Mam nadzieję, że ten artykuł obalił mit dotyczący goitrogenów. Istnieją pokarmy, które ze względu na działanie goitrogenne są niewskazane dla osób z Hashimoto, takie jak nadmiar prosa, soi i jodu, i które to hamują enzym peroksydazy tarczycowej. Jakkolwiek jarmuż, brokuły i inne goitrogeny (z wyjątkiem soi i rzepaku) są wspaniałymi pokarmami, które pomagają naszemu organizmowi w detoksykacji! Pamiętaj, że większość warzyw krzyżowych i żywności zawierającej substancje wolotwórcze jest bezpieczna dla osób z Hashimoto. Jeśli jednak wydajesz się na nie reagować, możesz przebadać się na obecność SIBO, a także podejrzewać u siebie nadwrażliwość na siarkę, niedobór jodu i mutację genu CBS.
Po więcej informacji odwiedzaj Tarczyca Hashimoto
Resources
- Messina M, Redmond G. Effects of soy protein and soybean isoflavones on thyroid function in healthy adults and hypothyroid patients: a review of the relevant literature. Thyroid, 2006;16(3):249-258.
- Doerge DR, Sheehan DM. Goitrogenic and estrogenic activity of soy isoflavones. Environmental health perspectives, 2002;110(Suppl 3):349.
- Dolan LC, Matulka RA, Burdock GA. Naturally occurring food toxins. Toxins, 2010;2(9): 2289-2332.
- Niemi UM, Roine PZ. Ernährungswiss. The effect of rapeseed oil on the thyroid function of rats. European Journal of Nutrition. 1960;1(164).
- Bajaj JK, Salwan P, Salwan S. Various possible toxicants involved in thyroid dysfunction: A Review. Journal of clinical and diagnostic research: JCDR. 2016;10(1):FE01.
- Zava TT, Zava, DT. Assessment of Japanese iodine intake based on seaweed consumption in Japan: A literature-based analysis. Thyroid research. 2011;4(1):14.
- Mercola J. Got Thyroid Problems? Then Stop Consuming Soy. Dr. Joseph Mercola. https://articles.mercola.com/sites/articles/archive/2010/10/13/soy-controversy-and-health-effects.aspx. Published October 13, 2010. Accessed February 8, 2018.
- Esposito T, Lobaccaro JM, Esposito MG, et al. Effects of low-carbohydrate diet therapy in overweight subjects with autoimmune thyroiditis: possible synergism with ChREBP. Drug Design, Development and Therapy. 2016;10:2939-2946. doi:10.2147/DDDT.S106440.
