CZY SZCZAWIANY MOGĄ PRZYCZYNIĆ SIE DO POWSTANIA HASHIMOTO?
Przeprowadzone ostatnio badania wykazały, że nadmiar szczawianów może przyczynić się do powstania choroby tarczycy.
Jakkolwiek gromadzenie się szczawianów w ustroju jest głównie wiązane z tworzeniem kamieni nerkowych, to badania podczas autopsji tarczycy wykazały u 79% osób dorosłych obecność kryształów szczawianów w tarczycy (częstość występowania wzrasta z wiekiem). Co ciekawe, u osób z Hashimoto rzadziej wykrywano kryształy szczawianów, zwłaszcza w tej części tarczycy, która wykazywała stan zapalny! Spostrzeżenie to doprowadziło naukowców do wniosku, że szczawiany mogą odgrywać istotną rolę w powstaniu Hashimoto, potencjalnie powodując stan zapalny w tarczycy i co za tym idzie -odpowiedź układu immunologicznego, która ma na celu niszczenie kryształów szczawianu i otaczającej ich tkanki tarczycy. W niektórych przypadkach zaobserwowano komórki olbrzymie, które znajdowały się wokół kryształów, co sugerowałoby obecność odpowiedzi immunologicznej.
Raport z 2000 opisuje 4 przypadki rzadkiej choroby genetycznej, w której występowało nagromadzenie szczawianów. Osoby te miały też Hashimoto i autorzy raportu podkreślają rolę szczawianów w uszkodzenia tarczycy.
Nadwrażliwość na szczawiany należy podejrzewać, jeśli występuje którykolwiek z następujących objawów (dodatkowo oprócz objawow związanych z Hashimoto lub chorobą Gravesa- Basedowa):
- bóle stawów
- bóle ciała
- pieczenie przy oddawaniu moczu (śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego)
- pieczenie przy oddawaniu stolca
- nieszczelne jelita
- depresja
- kamienie nerkowe
Co to są szczawiany?
Szczawiany są to substancje obecne w niektórych pokarmach, a także produkty odpadowe wytwarzane przez nasz organizm i wydalane przez nerki. Standardowa dieta zawiera około 250 mg szczawianów. Jeżeli chcemy zastosować dietę niskoszczawianową, to zawartość szczawianów nie powinna przekraczać 100 mg na dobę. Idealnie byłoby gdyby zawartość szczawianów w diecie nie przekraczała 50 mg, chyba że lekarz zaleci inaczej.
Kiedy spożywamy pokarmy bogate w szczawiany, takie jak ciemo zabarwione zielone warzywa liściaste, na skutek łączenia szczawianów z wapniem powstają sole. Związki wapnia i szczawianów krystalizują się (organizm nie potrafi ich rozłożyć) i odkładają w naszych narządach powodując stan zapalny i / lub kamienie nerkowe.
Szczawiany w żywności
Pokarmy z najwyższą zawartością szczawianów w jednej porcji:
▪ Szpinak
▪ Rabarbar
▪ Otręby ryżowe
▪ Gryka
▪ Migdały
▪ zupa Miso
▪ Jagody pszeniczne
▪ Kukurydza
▪ Ziemniaki
▪ Fasola
Pokarmy, które są powszechnie spożywane w diecie Paleo, i które mają zawartość szczawianów powyżej 50 mg na 1 porcję to: pieczone ziemniaki, buraczki, proszek kakaowy, okra, a także maliny (48 mg na 1 porcję).
Istnieją też pokarmy o ultra wysokiej zawartości szczawianów, jak czarny pieprz). Nie jest to jednak produkt, który spożywamy w dużej ilości (chyba że używamy więcej niż 1 łyżeczkę pieprzu na raz!)
Testy na obecność szczawianów:
Testy te można wykonać w Organix Dysbiosis Marker test kit from Genova i Great Plains Labs (w USA). Testy te można zamówić na własną rękę albo poprzez lekarza funkcjonalnego.
Badania na obecność szczawianów w moczu mogą zlecić też lekarze konwencjonalni.
U osób z upośledzonym wydzielaniem szczawianów mogą się odkładać kamienie nerkowe. Jeżeli okaże się, że kamienie zawierają calcium oxalate zalecana jest dieta
o niskiej zawartości szczawianów.
Dieta o niskiej zawartości szczawianów
Najlepiej byłoby wyeliminować wszystkie pokarmy zawierające szczawiany, ale nie jest to realne. Należy też pamiętać, że kiedy przestaniemy jeść szczawiany ustrój przechodzi przez okres “ detoksykacji szczawianów” (duża ilość szczawianów zostaje uwolniona w któtkim czasie i pojawią się objawy związane z ich nadmiarem).
Aby temu zapobiec zalecane jest zastowanie przez 1 tydzień diety o umiarkowanej zawartości szczawianów (mniej niż 100 mg na dzień) i dalsze obniżanie dawki przeprowadzać stopniowo. Innym sposobem aby zapobiec powstaniu nietolerancji i nadmiernemu gromadzeniu się szczawianów jest spożywanie ich metodą rotacyjną. Polega ona na tym, że spożywamy je co kilka dni.
Pokarmy z dużą zawartością szczawianów:
- Ciemnoliściaste warzywa: boćwina, jarmuż, szpinak, liście rzepy
- Warzywa korzenne: białe ziemniaki, bataty, rzepa, buraczki, pasternak
- Inne warzywa: marchewka, seler, zielona papryka, brukselka, okra
- Owoce: truskawki, pomarańcze, awokado, przecier pomidorowy, kiwi, skórka z lemonki/cytryny, oliwki
- Suszone owoce: figi, daktyle, ananas
- Orzechy i nasiona: migdały, orzechy włoskie, orzechy nerkowca, orzeszki ziemne, pistacje, jtahimi, ziarna dyni
- Zboża: brązowy ryż, jagody pszenicy, kasza gryczana, kukurydza, proso, mąka
- Soki: sok pomidorowy, sok marchwiowy, mleko ryżowe
- Soja
- Rośliny strączkowe: soczewica, fasola
- Inne: kakao, stewia
Pokarmy zawierające umiarkowaną ilość szczawianów:
- Owoce: jabłka, morele, inne jagody (oprócz malin które zawierają dużą ilość szczawianów), śliwki, brzoskwinie, grejpfrut
- Zboża: biały ryż, mąka z białego ryżu
- Orzechy/nasiona: ziarna słonecznika, orzechy pecan
Pokarmy z niską ilością szczawianów
- Mięso: świeże i mrożone, owoce morza i ryby, jajka
- Wszystkie produkty mleczne
- Owoce: melony, winogrona, mango, wszystkie produkty z kokosa
- Warzywa: brokuły, kalafior, kapusta, sałata, grzyby, cebula, czerwona papryka, ogórki, szparagi, squash, świeże zioła
- Przyprawy: musztarda, ocet, majonez
- Rośliny strączkowe: zielony i żółty groszek
- Wszystkie roślinne oleje
- Miód i syrop klonowy
- Napoje: woda, ziołowe herbaty, sok jablkowy
Oto pełna lista pokarmów utworzona przez Jilla Harrisa i Freda Coe: Oxalate Content by Food Type
Inne sposoby, które pomogą w wyeliminowaniu szczawianów i zapobiegną wytwarzaniu kamieni:
1.Picie dużej ilości płynów może zapobiec tworzeniu się kamieni nerkowych. Woda pomoże rozcieńczyć substancje znajdujące się w moczu, a tym samym zapobieganie tworzeniu kamieni. Dodając kilka plasterków cytryny do wody poprawi nie tylko smak, ale również pomoże zapobiec powstawaniu kamieni.
2.Ograniczyć spożycie soli do 2-3 mg dziennie. Poprzez zmniejszenie soli, zmniejsza się ryzyko powstawania kamieni. Gdy spożywamy zbyt dużo soli, nerki zaczynają wydalać nadmiar wapnia. Dochodzi wtedy do łączenia się wapnia ze szczawianami i formowania kamieni. Produkty przetworzone, które zawierają dużo soli, powinny być również wyeliminowane.
3. Nadmiar białka w diecie może również przyczynić się do tworzenia kamieni nerkowych. Porcja białka zwierzęcego powina wynosić 4-6 uncji (lub wielkości dłoni) 3 razy dziennie. Nadmiar białka zwierzęcego dostarcza więcej kwasu moczowego w organizmie i prowadzić do powstawania kamieni nerkowych.
Przyczyny powstania nadwrażliwości na szczawiany
Związane są z zaburzeniami procesowania szczawianów w organizmie i mogą być spowodowane przez różnorodne czynniki, do których należą rzadkie schorzenia genetyczne, choroby dotyczące jelita cienkiego, takie jak przerost bakterii w jelicie cienkim (SIBO), przebyte operacje jelita, choroba Crohna, zespół krótkiego jelita i dysbioza, która najczęściej jest spowodowana używaniem antybiotyów. Osoby, które stosują dietę o niskiej zawartości wapnia (na diecie bez nabiału, która jest często stosowana u osób z Hashimoto), mogą mieć problemy ze szczawianami. Obecność wapnia w pokarmach zmniejsza wchłanianie szczawianów w przewodzie pokarmowym. Rekomendowane są badania w kierunku SIBO (obecne jest u 50% osób z Hashimto) i dysbiozy.
Z nietolerancją szczawianów wiąże się również niedobór probiotyku zawierającego bakterię Oxalabacter formigenes.
Oxalobacter formigenes zawiera enzym o nazwie “oxalyl-CoA decarboxylase”, który bierze udział w rozkładzie szczawianów.
Używanie antybiotyku Erytromycyny (Azithromycin, z-pack) w ciągu ostatnich 5 lat, odpowiedzialne jest również za zniszczenie tej bakterii. Badania w 2011 roku wykazały, że kiedy 59 % populacji ma wystarczającą ilość bakterii Oxalobacter formigenes w stolcu, to tylko 18% osób leczonych Erytromycyną i 40% osób leczonych Amoksycyliną miało wystarczającą ilość tej bakterii.
Badania wykazały, że suplementacja probiotykiem albo enzymem pochodzącym z bakterii Oxalobacter formigenes może pomóc w rozkładzie szczawianów.
Jedynym problemem jest że probiotyk ten nie jest dostępny!
Inne probiotyki jak, Bifidobacterium lactis, Enterococcus faecali and Eubacterium lentum także zawierają oxalyl-CoA decarboxylasei mogą pomóc w rozkladzie szczawianów.
Dla osób, które mają problemy ze szczawianami rekomenduję następujące probiotyki i suplementy.
Bifidobacterium lactis występuje w probiotykach:
Ther-Biotic Complete, and Probiotic 50B
Inne badania pokazały, że probiotyk VSL#3 (chociaż nie zawiera B. lactis strain), redukuje poziom szczawianów.
Ther-Biotic Complete zawiera te same składniki co VSL#3 + the B. Lactis, ale jest tańszy.13
Enterococcus faecali można znaleźć w Dr. Ohhira’s probiotykach (uwaga, chociaż w produkcji tych probiotyków używana jest fermentowana soja, to osoby z nietolerancją soi będą do na ogół dobrze tolerowały).
MegaSporeBiotic i S. Boulardii, chociaż nie zawierają oxalyl-CoA decarboxylase szczepów mogą być też pomocne.
Skoniugowane kwasy żółciowe (CBA) / Ox Bile
Dodatkowo pomocne mogą być skoniugowane kwasy żółciowe. Sprzyjają one wydalaniu szczawianów i zapobiegają ich wchłanianiu. Stosowane są w mega dawce (9 gramów) na dzień u osób z zespołem krótkiego jelita, u których dochodzi do zwiększonego wchłaniania szczawianów w związku ze strukturalnymi zmianami jelita, które są obecne w tej chorobie.
Osoby, u których nie występuje SBS i nie mają wzmożonego wchłaniania szczawianów, ale korzystna dla nich będzie ich redukcja wymagają mniejszej dawki skoniugowanych kwasów żółciowych.
Wchłanianie szczawianów może też blokować wapń i dlatego osoby na diecie ograniczającej lub eliminującej produkty mleczne mogą wykazać nadwrażliwość na szczawiany. (Proszę zauważyć, że chociaż produkty mleczne są bogate w wapń i nie zawierają szczawianów, rekomendowane jest wyeliminowanie ich z diety u osób z Hashimoto).
Teoretycznie przyjmowanie preparatów wapnia z posiłkami pomoże związać szczawiany w jelicie i zapobiegnie ich wchłanianiu. Według artykułu naukowego z 2006 r. "Preferowanym dodatkiem wapnia dla osób zagrożonych powstawaniem kamieni jest cytrynian wapnia, ponieważ pomaga zwiększyć wydalanie cytrynianów z moczem. Zalecamy dawkę 200-400 mg, dla osób, które nie mogą zwiększyć zawartości wapnia w diecie ".15
Również niedobór witaminy B6 wiązany jest z problemami ze szczawianami. Przyjmowanie suplementu B6 większego niż 40 mg dziennie zmniejsza ryzyko powstania kamieni nerkowych (spowodowanych przez kryształy szczawianów).
Niektóre źródła zalecają ograniczenie witaminy C u osób z nadwrażliwością na szczawiany. Jednakże w badania z 1999 roku nie potwierdziły powiązania spożycia witaminy C z powstawaniem kamieni nerkowych.16
Jeśli masz jakieś objawy nadmiaru szczawianów, możesz skorzystać z 3-tygodniowej diety o niskiej zawartości szczawianów, jak opisano powyżej + uzupełnienie wapnia i witaminy B6 + probiotyki + skoniugowane kwasy żółciowe.
Oksabakt i Oxazyme potwierdzily skuteczność w obniżeniu poziomu szczawianów poprzez bezpośrednie dostarczanie probiotyków O. formigenes (Oxabact) i dostarczanie enzymu, który rozkłada szczawiany (Oxazyme). Obecnie produkty są dostępne tylko dla celów badań klinicznych.
Po więcej informacji odwiedzaj Tarczyca Hashimoto
Dietary Guides & ResourcesNORD – National Organization for Rare Disorders
University of Michigan Health System. Low Oxalate Diet Guidelines for Kidney Stone Formers. The university of Michigan. 2016.
Harris J, Coe F. How To Eat A Low Oxalate Diet: Kidney Stone Evaluation and Treatment Program. The University of Chicago. 2016.
UPMC Nutrition Services. Low Oxalate Diet. UPMC.com. 2016.
University of Pittsburgh Medical Center. Low Oxalate Diet. PKDiet. 2016.
References
- Reid J, Choi C, Oldroyd N. Calcium Oxalate Crystals in the Thyroid: Their Identification, Prevalence, Origin, and Possible Significance. Am J Clin Pathol. 1987;87(4):443-454. doi:10.1093/ajcp/87.4.443.
- Frishberg Y, Feinstein S, Rinat C, Drukker A. Hypothyroidism in primary hyperoxaluria type 1. J Pediatr. 2000;136(2):255-257. doi:10.1016/s0022-3476(00)70112-0.
- Tintillier M, Pochet J, Cosyns J, Delgrange E, Donckier J. Late-onset primary hyperoxaluria triggered by hypothyroidism and presenting as rapidly progressive renal failure – Description of a new mutation. Clin Nephrol. 2004;62(08):155-157. doi:10.5414/cnp62155.
- Castellaro A, Tonda A, Cejas H, et al. Oxalate induces breast cancer. BMC Cancer. 2015;15(1). doi:10.1186/s12885-015-1747-2.
- Shaw W. Oxalates Control is a Major New Factor in Autism Therapy. The Great Plains Laboratory, Inc. 2015.
- Hoppe B. Diagnostic and therapeutic approaches in patients with secondary hyperoxaluria. Front Biosci. 2003;8:e437-443. doi:10.2741/1135.
- Cleveland Clinic. Kidney Stone: Oxalate-Controlled Diet. Myclevelandclinic.org. 2015.
- Pendick D. 5 steps for preventing kidney stones. Harvard Health Blog. 2013.
- Hoppe B, von Unruh G, Laube N, Hesse A, Sidhu H. Oxalate-degrading bacteria: new treatment option for patients with primary and secondary hyperoxaluria?. Urol Res. 2005;33(5):372-375. doi:10.1007/s00240-005-0497-z.
- Kelly J, Curhan G, Cave D, Anderson T, Kaufman D. Factors Related to Colonization with Oxalobacter formigenes in U.S. Adults. J Endourol. 2011;25(4):673-679. doi:10.1089/end.2010.0462.
- Sidhu H, Schmidt M, Cornelius J. Direct correlation between hyperoxaluria/oxalate stone disease and the absence of the gastrointestinal tract-dwelling bacterium Oxalobacter formigenes: possible prevention by gut recolonization or enzyme replacement therapy. J Am Soc Nephrol. 1999;10(Suppl 14): S334-40.
- Plotner B. Options With Oxalate Intolerances. Nourishing Plot. 2015.
- Okombo J, Liebman M. Probiotic-induced reduction of gastrointestinal oxalate absorption in healthy subjects. Urol Res. 2010;38(3):169-178. doi:10.1007/s00240-010-0262-9.
- Emmett M, Guirl M, Santa Ana C, et al. Conjugated bile acid replacement therapy reduces urinary oxalate excretion in short bowel syndrome. Am J Kidney Dis. 2003;41(1):230-237. doi:10.1053/ajkd.2003.50012.
- Finkielstein V, Goldfarb D. Strategies for preventing calcium oxalate stones. Can Med Assoc J. 2006;174(10):1407-1409. doi:10.1503/cmaj.051517.
- Curhan G, Willett W, Speizer F, Stampfer M. Intake of vitamins B6 and C and the risk of kidney stones in women. J Am Soc Nephrol. 1999;10(4):840-5.
- Health Resources and Services Administration. Orphan Drug List. Health Resources and Services Administration. 2016.
- Yakowicz W. How a Pharmacy Specializing in Rare Disease Drugs Grew 13,380% in 3 Years. Inc com. 2016